Branża pirotechniczna w Polsce – raport WEI

Warsaw Enterprise Institute jako pierwsza w Polsce instytucja zajęła się tematem znaczenia branży pirotechnicznej pod względem gospodarczym. Przyjrzano się także regulacjom prawnym z jakimi branża się boryka oraz kwestiom bezpieczeństwa i hałasu. Zwrócono również uwagę na opinię społeczną, podzieloną w Polsce w temacie korzystania z wyrobów pirotechnicznych. Przez krajowe media i ogólnopolski panel badawczy Ariadna zostały przeprowadzone badania, ukazujące procentowy udział opinii Polaków w tym zakresie.

Wynikiem analiz i badań jest raport WEI „Branża pirotechniczna w Polsce”. Z okazji publikacji, został on przedstawiony na nagraniu spotkania w Świetlicy Wolności, w którym mieliśmy okazję uczestniczyć. Film został opublikowany na kanale w mediach społecznościowych Warsaw Enterprise Institute. Raport można znaleźć na stronie Instytutu.

Pirotechnika w Polsce – prezentacja raportu

Prezentację raportu WEI rozpoczął Wiceprezes WEI stwierdzeniem, że fajerwerki od lat towarzyszą nam podczas różnych uroczystości i festiwali, a zwłaszcza podczas powitania Nowego Roku. Raport opublikowano na początku grudnia, więc Wiceprezes zauważył, że już niedługo przed nami Sylwester z pokazami fajerwerków, poprzedzony zapewne jak zwykle debatą publiczną w tym temacie. Dodał, że w WEI jako pierwsi przyjrzeli się gospodarczemu znaczeniu tej branży, regulacjom prawnym i opinii publicznej na temat pirotechniki.

W prezentacji raportu oprócz Wiceprezesa WEI i naszego przedstawiciela, czyli właściciela PyroTech, udział wzięli również przedstawicielka Stowarzyszenia Importerów i Dystrybutorów Pirotechniki, przedstawiciel PSO organizatora pokazów pirotechnicznych, a także ekspert Związku Przedsiębiorców i Pracodawców oraz WEI, główny ekspert i autor tej publikacji. Zawiera ona najważniejsze zagadnienia związane z branżą pirotechniczną.

Ekspert zaczął od stwierdzenia, że temat fajerwerków i kontrowersji wokół nich jak co roku wraca o tej porze. Zaznaczył pojawiające się dylematy takie jak strzelać czy nie, czy jest to bezpieczne i czy powinno być uregulowane.

Regulacje prawne w branży pirotechnicznej

W kwestii regulacji prawnych ekspert powiedział, że rynek pirotechniczny jest pod tym względem uregulowany, zarówno przez przepisy polskie jak i unijne. Akt unijny, czyli Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/29 UE z 2018 roku w sprawie harmonizacji ustawodawstwa państw członkowskich Unii, odnosi się do udostępnienia na rynku wyrobów pirotechnicznych. Przepisy szczegółowe państw wyznaczają jedynie minimalne ramy prawne w branży, jednak polskie prawo jest w tym temacie bardziej restrykcyjne niż regulacje unijne.

Z raportu wynika, że branża pirotechniczna w Polsce jest ściśle uregulowana. Pierwsze to podział wyrobów pirotechnicznych na sposób wykorzystania, z podziałem na klasy określające w jakich sytuacjach można je stosować. jakie są normy i wymagania dla danych wyrobów. Do użytku konsumenckiego przeznaczone są wyroby widowiskowe klasy F1, 2 i 3, T1, P1. Właśnie w tych klasach znajdują się takie produkty jak wyrzutnie fajerwerków, petardy czy race.

Klasa F4, T2 i P2 jest zarezerwowana wyłącznie do użytku profesjonalnego. Do ich obrotu i zastosowania wymagane są koncesje, co jest bardzo ścisłą regulacją.

Co do kwestii handlu fajerwerkami polskie prawo wprost go nie zakazuje. Są jednak kwestie ścisłego określenia sytuacji w kwestii naruszenia pewnych zasad bezpieczeństwa, które może skutkować sankcjami. Przede wszystkim ustawa o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie między innymi materiałów wybuchowych, zakazuje sprzedaży wyrobów pirotechnicznych osobom niepełnoletnim. Kolejne przepisy i sankcje związane z fajerwerkami znajdują się w Kodeksie Wykroczeń. Karze podlegają zakłócanie spokoju i porządku publicznego oraz nocnego. Zabrania się też nieostrożnego obchodzenia się z ogniem i postępowania niezgodnie z przepisami przeciwpożarowymi. Nieostrożne obchodzenie się z materiałami wybuchowymi, łatwopalnymi lub substancjami promieniotwórczymi, oraz naruszenie przepisów o ich wyrobie i użytkowaniu, również grozi sankcjami.

Znaczenie pirotechniki dla gospodarki

Te zapisy sprawiają, że branża pirotechniczna i sposób korzystania z fajerwerków są w Polsce ściśle uregulowane. Branża ta choć wydaje się niszowa, jest przy tym istotnym segmentem polskiej gospodarki. Na świecie wyroby pirotechniczne odpowiadają za ponad miliard dolarów handlu, a nasz kraj jest czwartym w skali świata eksporterem wyrobów pirotechnicznych. Choć wciąż więcej importujemy pirotechniki niż sprzedajemy. W Polsce obroty z handlu to około 700 mln zł rocznie z tego sektora, gdzie dominują małe firmy. Więcej niż połowa tej kwoty generowana jest w okresie sylwestrowym. Szacuje się, że branża pirotechniczna zatrudnia około 30 tys. pracowników. Są to głównie przeszkoleni specjaliści.

Bezpieczeństwo

W kwestii bezpieczeństwa i tematów poruszanych w debacie publicznej są zanieczyszczenia, które generują fajerwerki. Przepisy w zakresie ochrony środowiska są restrykcyjne, a świadomość ekologiczna rośnie. Jednak według opinii ekspertów Wojskowej Akademii Technicznej, zanieczyszczenia z używania fajerwerków w Polsce kształtują się na poziomie mniej niż 1 %. Są więc marginalne w skali wszystkich zanieczyszczeń.

Znacznie bardziej kontrowersyjny jest temat hałasu. Dopuszczalny poziom hałasu wiąże się z podziałem na klasy wyrobów widowiskowych. Został ograniczony do 120 dB i zależy od odległości, w której korzysta się z fajerwerków. Eksperci WAT też się temu przyjrzeli. Okazało się, że wybiórczo sprawdzone wyroby klas F 1, 2 i 3 nie przekroczyły dopuszczalnego progu. Jest to przy tym hałas generowany krótko. Na rynku pojawiają się też alternatywne, ciche fajerwerki. Według eksperta, kwestia kontrowersji wokół szkodliwości hałasu dla ludzi i zwierząt, wiąże się przede wszystkim z odpowiednim użytkowaniem pirotechniki, zachowaniem zaleceń i przestrzeganiem przepisów.

Opinia publiczna a pirotechnika

Prześledzone zostało co ludzie myślą o fajerwerkach poprzez różne ankiety w internecie. Przeważały opinie żeby nie ingerować w tradycję, i żeby korzystanie z fajerwerków było dopuszczalne w czasie Sylwestra. Przeprowadzono też badanie na reprezentatywnej grupie 1064 osób. Pytano czy te osoby korzystały z petard lub uczestniczyły w wydarzeniach z ich użyciem. Twierdząco odpowiedziało 65 do 35 %, byli to głównie mężczyźni, 72 % z nich potwierdziło. Drugie pytanie dotyczyło popierania zakazu używania fajerwerków. Przecząco odpowiedziało 51 %. Za zakazem używania fajerwerków było 39 %, niezdecydowanych 10 %.

Przyjrzano się też temu, jak odpowiadali posiadacze zwierząt. Różnica między nieposiadającymi nie była znacząca. 50 % z posiadaczy zwierząt nie popierało zakazu, za tak było 41 %. W przypadku osób ich nieposiadających było to 52 % za nie i 36 % za tak. Zauważono przy tym, że odsetek zwolenników zakazu używania fajerwerków to osoby z największych miast, było to stosunek 48 do 45 %. Podobnie osoby po 45 roku życia, przewaga wyniosła 47 do 46 %.

Jak pokazały badania temat fajerwerków w Polsce jest kontrowersyjny, jednak w większości opinia publiczna popiera swobodne z nich korzystanie. Zwłaszcza w tradycyjnym okresie sylwestrowym.

Rozmowy o pirotechnice w Polsce

Po wyczerpującym przedstawieniu przez eksperta raportu o branży pirotechnicznej w Polsce, zaproszeni goście mieli okazję o niej porozmawiać. O tym jak odpowiadali na pytania Wiceprezesa WEI i jakimi spostrzeżeniami się podzielili można przeczytać tutaj.

Zapraszamy również do zapoznania się z poniższym nagraniem